Tomasz Safjański

Tomasz Safjański

dr hab. prof. AWSB

Trybunał Konstytucyjny na drodze do naprawy. Pakiet Bodnara oceniają prawnicy

Teza 1: Proponowane zmiany przez Ministerstwo Sprawiedliwości dadzą gwarancje niezależności i bezstronności Trybunałowi Konstytucyjnemu teraz i w przyszłości.

Proponowane zmiany przez Ministerstwo Sprawiedliwości dadzą gwarancje niezależności i bezstronności Trybunałowi Konstytucyjnemu teraz i w przyszłości.

Proponowane zmiany zmierzają w dobrym kierunku. Widać wyraźne dążenie do wzmocnienia apolityczności i profesjonalizmu działania TK. Bez żadnej wątpliwości obecne uwarunkowania funkcjonowania TK wymagają zmian.

Teza 2: Tzw. sędziowie dublerzy nie będą mogli orzekać i powinni ustąpić miejsca poprawnie wybranym sędziom TK.

Tzw. sędziowie dublerzy nie będą mogli orzekać i powinni ustąpić miejsca poprawnie wybranym sędziom TK.

W dotychczasowym składzie osobowym TK pozbawiony jest rudymentarności organu władzy sądowniczej. Obecnym sędziom TK nie okazuje się rewerencji ani w Polsce ani zagranicą.

Teza 3: Wybór przez Sejm sędziów TK większością kwalifikowaną 3/5 głosów zapewni niezależność Trybunału.

Wybór przez Sejm sędziów TK większością kwalifikowaną 3/5 głosów zapewni niezależność Trybunału.

Proponowane rozwiązanie nie zmienia faktu, że decyzja o wyborze na sędziego TK nadal pozostaje wyłączną prerogatywą polityków. Zatem niezależność TK od sił politycznych będzie nadal będzie wątpliwa.

Powołanie Prokuratora Krajowego nie dla wszystkich jest oczywiste

Teza : Powołanie przez premiera Dariusza Korneluka na stanowisko Prokuratora Krajowego, jest zgodne z prawem.

Powołanie przez premiera Dariusza Korneluka na stanowisko Prokuratora Krajowego, jest zgodne z prawem.

Powołanie przez premiera Dariusza Korneluka na stanowisko Prokuratora Krajowego pomimo kontrowersji należy uznać za zgodne z duchem prawem. Ustępująca władza poddała Prokuraturę Krajową zabiegom, które miały sparaliżować działanie Ministra Sprawiedliwości i Prokuratora Generalnego w zakresie realizacji skutecznej polityki karnej i funkcji ścigania karnego, w tym wpływu na prowadzone śledztwa. Ponadto przygotowano grunt aby ewentualne próby odwrócenia tych zabiegów można było postawić pod zarzutem niekonstytucyjnych zmian w obowiązującym prawie. Utrzymujący się od połowy stycznia 2024 r. stan dwuwałdzy w prokuraturze słusznie uznawany był za jeden z kluczowych czynników negatywnie oddziaływujących nie tylko na stan praworządności, lecz również bezpieczeństwo państwa. Wraz z mianowaniem Prokuratora Krajowego kończy się stan niepewności prawnej. Absolutnie będzie to miało pozytywny wpływ na stan praworządności oraz bezpieczeństwo państwa.

To pierwszy krok do przywrócenia niezależności prokuraturze. Eksperci oceniają pomysł Bodnara

Teza 1: Rozdzielenie PG i MS jest potrzebne

Rozdzielenie PG i MS jest potrzebne

Rozdział przedmiotowych stanowisk to słuszny i konieczny - przy czym niejedyny i nie najważniejszy – krok do osiągnięcia celów jakimi są zapewnienie apolityczności i profesjonalizmu działania Prokuratura Generalnego i prokuratury. Równie ważne jest postawienie kandydatom wysokich wymagań etycznych oraz w zakresie kompetencji i kwalifikacji zawodowych czy zagwarantowanie ponadpartyjnego trybu powoływania, odwoływania oraz działania Prokuratora Generalnego m.in. poprzez przyjęcie zasady kadencyjności bez możliwości jej ponowienia. Istotne jest aby ograniczyć przede wszystkim dominację czynników partyjnych i rządowych w obsadzaniu i bieżącym oddziaływaniu na Prokuratora Generalnego, co było dotychczas główną dysfunkcją systemu. W tym kontekście przedstawione 19 stycznia 2024 r. przez Ministerstwo Sprawiedliwości założenia nowelizacji ustawy należy uznać za właściwe. Należy pamiętać, że w polskich warunkach co do zasady podległość instytucji pod parlament nie gwarantuje jej niezależności. Z tego powodu wprowadzenie autonomii budżetowej prokuratury jest kluczowe. W tym kontekście nie odmawiam również słuszności przyznania określonych uprawnień w zakresie wpływu na obsadzanie omawianego stanowiska grupie obywateli (choć próg 2000 osób jest zbyt niski), środowisku zawodowemu prokuratorów (próg 200 jest natomiast zbyt wysoki). Należy precyzyjnie określić zakres uprawnień Prokuratora Generalnego. Trzeba przywrócić Prokuratorowi Generalnemu kompetencje dotyczące kontroli nad czynnościami operacyjno-rozpoznawczymi. Należy także powrócić do dyskusji nad utworzeniem niezależnego organu kontroli stosowania czynności operacyjno-rozpoznawczych - w tym kontroli operacyjnej - na które pisemną zgodę wyraża właściwy prokurator. Ten ostatni postulat był doktrynalnie akcentowany przez Adama Bodnara w okresie sprawowania urzędu Rzecznika Praw Obywatelskich vide raport „Osiodłać Pegaza” z 2019 r. Należy zaznaczyć, że dyskutowane rozwiązania nie będą bez wpływ również na skuteczność działania Policji oraz innych formacji ustawowo uprawnionych do prowadzenia czynności operacyjno-rozpoznawczych i dochodzeniowo śledczych.

Teza 2: Nowa przepisy zagwarantują niezależność Prokuratora Generalnego od politycznych wpływów

Nowa przepisy zagwarantują niezależność Prokuratora Generalnego od politycznych wpływów

Teza 3: Prokuratur Generalny powinien mieć autonomię finansową.

Prokuratur  Generalny powinien mieć autonomię finansową.